یکی از مهمترین شاخص های سلامتی پرنده، مدفوع پرنده است. تغییرات در مدفوع معمولاً یکی از علائم اولیه بیماری در پرندگان خانگی می‌باشد اگر چه بیماری‌های خاص پرنده را نمی‌توان از روی مدفوع پرنده تشخیص داد اما تغییر در رنگ، حجم، رطوبت و بافت فضله ممکن است مشکلی را نشان دهد که نیاز فوری به معاینه دامپزشک دارد.
۱- رنگ مدفوع پرنده
فضله پرنده می تواند مجموعه ای از رنگ‌ها را داشته باشد که ممکن است طبیعی یا غیرطبیعی تلقی شوند. اگر وعده های غذایی پرنده با یک رژیم غذایی که احتمالاً انواع مختلفی از میوه‌ها و سبزیجات تازه، انبوهی از دانه‌های مختلف و انواع گلوله‌های (مخلوط انواع دانه‌ها) چند رنگ باشد، سبب می‌شود رنگ‌های طبیعی غذاهای تازه و گلوله‌ها رنگ مدفوع پرنده را تغییر دهد. با این حال اگر متوجه شوید که به طور ناگهانی مدفوع پرنده تغییر رنگ پیدا کرده است می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات شدید سلامتی باشد که نیاز به توجه سریع دامپزشک دارد.
۲- بافت غیر طبیعی مدفوع پرنده
بافت مدفوع براساس رژیم پرنده متفاوت خواهد بود با این وجود هنگام تجزیه و تحلیل مدفوع پرنده باید موارد خاصی را به خاطر داشته باشید تا از سالم بودن پرنده خود مطمئن شوید. به طور معمول مدفوع غیرطبیعی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- کاهش تعداد مدفوع
- افزایش تعداد مدفوع
- تغییر در رنگ یا بافت فضله
- مدفوع حباب دار
- افزایش ماده آبکی یا مایع (به نام پولیوریا یا ادرار زیاد)
- وجود خون
وقتی صاحب پرنده اظهار می‌کند که پرنده‌اش اسهال دارد به این معنی است که پرنده آب بیشتری در مدفوع خود دارد و هیچ تغییری واقعی در اجزای مدفوع ایجاد نشده، اسهال واقعی در پرنده غیر طبیعی باید باشد. شایع ترین علامت مدفوع غیرطبیعی در پرنده پلی اوریا (ادرار زیاد) است.
چه عوامی باعث بافت غیرطبیعی مدفوع پرنده می‌شود؟
در صورتی که پرنده دوست داشتنی شما یک رژیم غذایی ثابت داشته باشد می‌توان دلایل عمده مدفوع غیرطبیعی را شامل بیماری‌های روده‌ای، بیماری‌های کلیوی، بیماری‌های کبدی، عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی و عفونت‌های انگلی دانست. Chlamydiosis یا تب طوطی علت شایع بیماری کبدی ممکن است در برخی از پرندگان فضولات سبز آهکی ایجاد کند که هر دو اجزای مدفوع و اورات امکان دارد با این شرایط سبز باشند و پرندگان وقتی با فلزات سنگین (غالباً با سرب) مسموم شوند خون در ادرار یا مدفوع، مدفوع قرمز یا سیاه تولید می‌کنند.
۳- بوی مدفوع پرنده
به طور کلی فضولات پرنده باید بوی کمی داشته باشد و هیچ بوی بد یا تندی ندهد. مدفوع که بیش از حد بد بو به نظر برسد می‌تواند نشان دهنده عفونت، مشکلات روده‌ای یا از انواع مختلف بیماری باشد. هنگامی که پرنده مدفوع کرد توجه کنید و ببینید آیا بوی قابل توجهی در اطراف قفس وجود دارد، اگر بوی خیلی نامطبوعی را متوجه شدید حتماً به دامپزشک مراجعه کنید.
۴- وجود مایعات در مدفوع پرنده
مدفوع پرنده به طور معمول جامد نیست بلکه باید مقدار کافی مایعات در فضولات پرنده سالم وجود داشته باشد، زیرا آناتومی پرنده مکانیسم جداگانه‌ای برای دفع مواد زائد مایع از بدن آن‌ها ندارد و در عوض، ادرار و مدفوع همزمان دفع می شود.
ادرار در مدفوع پرنده به صورت مایع سفید رنگ و خمیری است و معمولاً حدود 30 تا 50 درصد از حجم مدفوع را تشکیل می‌دهد، این مسئله می‌تواند کمی در پرندگان متفاوت باشد بدون اینکه باعث نگرانی شود، اما در صورت مشاهده مایعات خیلی زیاد یا خیلی کم در فضولات پرنده باید حتماً به دامپزشک پرندگان مراجعه کنید.
۵- اندازه و مقدار مدفوع پرنده
حجم مدفوع پرنده بستگی به اندازه پرنده دارد به عبارت دیگر پرنده کوچک فضله‌های کوچکتر و پرنده بزرگتر فضله‌های بزرگتر تولید خواهند کرد. با توجه به رژیم غذایی، تغییرات جزئی در مقدار طبیعی مدفوع برای هر پرنده فرق دارد، اما هر گونه تغییر شدید در اندازه یا مقدار مدفوع پرنده باید به دامپزشک گزارش داده شود تا در صورت لزوم اقدامات لازم صورت بگیرد. باز هم، توجه به فضولات پرنده در هنگام تمیز كردن قفس، بهترین راه برای ارزیابی مدفوع پرنده می‌باشد.
دامپزشک از کجا می داند چه عواملی باعث ایجاد مدفوع غیرطبیعی شده است؟
دامپزشک می تواند آزمایشات مختلفی از جمله آزمایش خون و اشعه ایکس را انجام دهد تا مشخص کند که آیا بیماری‌های داخلی باعث ایجاد مدفوع غیرطبیعی شده است یا خیر. از همه مهمتر، ارزیابی مدفوع زیر میکروسکوپ پس از رنگ آمیزی با نوع خاصی از لکه به نام لکه GRAM (( رنگ آمیزی گرم، که روش گرم نیز نامیده می‌شود، روشی برای رنگ آمیزی است که برای تشخیص و طبقه بندی گونه‌های باکتریایی که به دو گروه بزرگ تقسیم می‌شود:
باکتری‌های گرم مثبت و باکتری‌های گرم منفی این نام از هانس کریستین گرام باکتری شناس دانمارکی گرفته شده است که این روش را توسعه داده است.)) می تواند برای آزمایش مخمر، باکتری‌های غیر طبیعی و سایر سلول‌های غیر طبیعی انجام شود. معاینه میکروسکوپی از مدفوع لکه دار نشده (که به آن لکه مدفوع مستقیم می‌گویند) ممکن است برای بررسی پارازیت ها انجام شود، یا در صورت مشکوک بودن به عفونت باکتریایی یا مخمری، ممکن است مدفوع کشت داده شود.
بیشتر بخوانید:
5 اقدام اساسی در مراقبت از پرنده بیمار و آسیب دیده
3 راه تشخیص بیماری پرنده خانگی
دلایل بی اشتهایی و بی حالی در پرندگان
- خانم محمدی
- خرداد 21, 1400
- 7298 بازدید